Voor het bepalen van de ontslagvolgorde bij ontslag op basis van bedrijfseconomische redenen geldt het afspiegelingsbeginsel. Het afspiegelingsbeginsel is een verplichte selectiemethode die iedere werkgever dient toe te passen wanneer het ontslag betreft op grond van bedrijfseconomische redenen.
De wijze waarop afgespiegeld dient te worden is als volgt: de werkgever dient alle werknemers die werkzaam zijn in dezelfde functie, of nagenoeg identieke functie, in te delen in 5 leeftijdsgroepen. Deze groepen betreffen: van 15 tot 25 jaar, van 25 tot 35 jaar, van 35 tot 45 jaar, van 45 tot 55 jaar en van 55 jaar en ouder. Vervolgens dient de werkgever er voor te zorgen dat de ontslagen zodanig worden verdeeld over de leeftijdsgroepen dat de leeftijdsopbouw zoveel mogelijk gelijk blijft. Hierbij geldt dat binnen elke leeftijdsgroep ontslag dient te worden voorgedragen bij de werknemer met het kortste dienstverband. Onderstaand een beknopt overzicht van te nemen stappen ter verduidelijking.
Stap 1: werknemers indelen in 5 leeftijdsgroepen.
Zoals gesteld dient te werkgever de werknemers in te delen in de eerder aangegeven leeftijdsgroepen. Vervolgens dient de werkgever te bepalen hoeveel werknemers per leeftijdsgroep dient te ontslaan om de leeftijdsopbouw zoveel mogelijk in stand te houden.
Dit kan worden gedaan door het percentage werknemers per leeftijdsgroep te vermenigvuldigen met het totaal aantal ontslagen. Hierbij dient te worden opgemerkt dat uitkomsten van ½ of hoger naar boven moeten worden afgerond.
Stap 2: aantal ontslagen per leeftijdsgroep vaststellen
Nu duidelijk is geworden hoeveel werknemers er per leeftijdsgroep dienen te worden ontslagen om de leeftijdsopbouw in stand te houden als voor het ontslag, zal de werkgever nu per leeftijdsgroep de werknemer met het kortste dienstverband als eerste voor moeten dragen voor ontslag.
Stap 3: toepassen ‘last in first out-principe’
Bij deze stap gaat het erom dat over alle leeftijdsgroepen, indien van toepassing, de medewerkers worden voorgedragen voor ontslag met het kortste dienstverband (‘Last in, First out’).
Bij het afspiegelen draait alles feitelijk om het begrip ‘uitwisselbare functie’. Uitwisselbare functies betreffen functies die naar functie-inhoud, vereiste kennis, vaardigheden en vereiste competenties vergelijkbaar en naar niveau en beloning gelijkwaardig zijn. Opgemerkt dient te worden dat er bij een unieke functie niet afgespiegeld hoeft te worden. Ook hoeft er bij opheffing van een volledige functiegroep niet te worden afgespiegeld. Logischerwijs geldt dit ook wanneer het gehele bedrijf sluit. Er zijn gevallen waarbij van het afspiegelingsbeginsel kan worden afgeweken, mits sprake is van zwaarwegende redenen, namelijk:
– Op grond van een hardheidsclausule
– Wanneer er sprake is van een onmisbare werknemer
– indien een voor ontslag voor te dragen werknemer een zwakke arbeidsmarktpositie heeft en dit niet het geval is met de werknemer die alsdan voor ontslag in aanmerking komt.
