Gregory Bateson (1972) heeft een model ontwikkeld welke de niveaus beschrijft waarop mensen denken, leren en veranderen. Het model van Bateson kent, zoals onderstaand weergegeven, een evidente hiërarchie: het effect van ieder niveau is dat dit het onderliggende niveau richting geeft. Een verandering van zaken op een hoger niveau leidt onvermijdelijk tot veranderingen van zaken op de lagere niveaus. Een verandering op lager niveau hoeft echter geen effect te hebben op hogere niveaus.
Toepassing in de praktijk
Loopt u ergens tegen aan en krijgt u het niet opgelost?
Tracht dan op een hoger niveau te denken en zoek vervolgens naar een passende oplossing. Dit kan worden gedaan door de navolgende stappen te volgen:
- Word u bewust van het niveau waarop u of de ander momenteel zit
U kunt dit niveau meestal afleiden aan de manier van spreken. Spreekt iemand vooral over zijn of haar omgeving (wat in de meeste gevallen zo is), dan zit de persoon op het meest oppervlakkige niveau. - Richt u, als alle relevante informatie is gegeven, op het hoger liggende niveau
Had u het over de omgeving? Wat was dan uw gedrag? Indien nieuw gedrag benodigd is, wat zijn hiervoor dan de vaardigheden? - Ga net zo lang door totdat u op het niveau bent waar de eigenlijke belemmering zich afspeelt
In verreweg de meeste gevallen is dit het niveau van overtuigingen. Een overtuiging is de gevoelsmatige aanvaarding of iets wel of niet waar is. Overtuigingen zijn vaak de (onbewuste) stuurders voor gedrag. - Maak het geheel visueel
Print het model op deze pagina, pak een pionnetje uit één van de bordspellen uit uw kast en plaats de pion telkens op het niveau waarop het gesprek of verhaal plaats vindt. Dit maakt uw (ontwikkeling in) niveau van denken, leren en veranderen letterlijk zichtbaar.
LITERATUUR
Bateson, G. (1972). Steps to an Ecology of Mind: Collected Essays in Anthropology, Psychiatry, Evolution, and Epistemology. University Of Chicago Press.
Bateson, G. (1979). Mind and Nature: A Necessary Unity (Advances in Systems Theory, Complexity, and the Human Sciences). Hampton Press.
Reageer op dit bericht