De aankondiging van de Vietnamese centrale bank (State Bank of Vietnam, SBV) dat vanaf september 2025 bijna 86 miljoen bankrekeningen zullen worden gesloten, trekt aandacht. Het gaat om inactieve of niet-biometrisch geverifieerde accounts, die volgens de toezichthouder een voedingsbodem vormen voor fraude en witwaspraktijken. Hoewel de maatregel op het eerste gezicht begrijpelijk lijkt, roept deze ook vragen op over de effectiviteit, proportionaliteit en mogelijke vergaande neveneffecten voor zowel burgers als de financiële sector.

De rationale achter de maatregel

De sluiting is onderdeel van een bredere strategie om het Vietnamese bankwezen te digitaliseren en veiliger te maken. Met de invoering van biometrische verificatie (zoals vingerafdrukken en gezichtsherkenning) wil de SBV voorkomen dat rekeningen worden misbruikt door fraudeurs of dienen als “spookaccounts”. In een land waar meer dan 200 miljoen bankrekeningen circuleren – veel meer dan het aantal inwoners – lijkt opschoning noodzakelijk om transparantie en betrouwbaarheid te waarborgen.

Bovendien sluit de maatregel aan bij internationale trends, waarin financiële instellingen steeds strengere Know Your Customer (KYC)– en anti-witwasregels (AML) implementeren. Vanuit dit perspectief moet de voorgenomen actie worden begrepen als een stap richting ‘internationale compliance’ (Zetzsche et al., 2020).

De keerzijde van de maatregel

1. Inclusie versus uitsluiting

Hoewel de maatregel officieel gericht is op fraudepreventie en financiële inclusie, kan het sluiten van 86 miljoen rekeningen juist het tegenovergestelde effect hebben. Burgers die moeite hebben met digitale of biometrische identificatie – vaak ouderen, migranten of bewoners van rurale gebieden – riskeren buitensluiting. Daarmee verandert een instrument dat toegang zou moeten verbreden in een mechanisme van uitsluiting (Demirgüç-Kunt, Klapper, Singer, Ansar & Hess, 2022).

2. Vertrouwen versus vertrouwenscrisis

Waar de overheid vertrouwen wil scheppen in het financiële systeem, kan een massale sluiting leiden tot wantrouwen. Burgers die plotseling hun rekening verliezen, zullen zich afvragen of banken en overheid wel betrouwbare partners zijn (Chen & Volz, 2021).

3. Autonomie versus totale controle

De verplichting tot biometrische verificatie raakt direct aan de persoonlijke autonomie van burgers. Het koppelen van bankrekeningen aan biometrische data creëert een infrastructuur waarin de staat vrijwel volledige zichtbaarheid en controle over financiële transacties krijgt. In een autoritaire context kan dit leiden tot vergaande surveillance, selectieve uitsluiting en repressie. De grens tussen legitieme regulering en een digitale controlestaat wordt hiermee zeer dun (Zuboff, 2019).

4. Onduidelijke juridische waarborgen

De opschoning roept vragen op over rechtszekerheid: welke criteria bepalen of een rekening ‘inactief’ of ‘onvoldoende geverifieerd’ is? Hoe kunnen burgers bezwaar maken? Zonder transparantie en een robuust juridisch kader ontstaat het risico dat besluiten arbitrair of politiek gemotiveerd worden. Dit versterkt de mogelijkheid dat financiële toegang wordt ingezet als instrument van sociale of politieke controle (Nguyen & Morgan, 2020).

5. Digitale transformatie met vergaande economische bijwerkingen

Hoewel Vietnam de digitale economie wil stimuleren, kan deze maatregel innovatie juist afremmen. Bedrijven in fintech en e-commerce, die afhankelijk zijn van grote aantallen kleine transacties, verliezen miljoenen potentiële klanten. Ironisch genoeg kan de digitaliseringsslag zo leiden tot een verarming van het digitale ecosysteem, terwijl de staat tegelijkertijd haar greep op burgers en bedrijven verstevigt (World Bank, 2023).

Conclusie

De sluiting van 86 miljoen bankrekeningen in Vietnam wordt door de autoriteiten gepresenteerd als een noodzakelijke stap in fraudepreventie en internationale compliance. Toch is het evident dat de gevolgen veel verder kunnen reiken dan enkel het tegengaan van misbruik. Het beleid draagt het risico in zich dat kwetsbare groepen structureel worden buitengesloten, dat het vertrouwen in de financiële sector wordt ondermijnd en dat innovatie in de digitale economie wordt afgeremd.

Het meest fundamentele gevaar schuilt echter in de verschuiving van autonomie naar controle. Door het koppelen van bankrekeningen aan biometrische gegevens ontstaat een systeem waarin de staat ongekende mogelijkheden krijgt om financiële gedragingen te monitoren en te sturen. Daarmee dreigt een financiële infrastructuur te ontstaan die niet alleen fraude tegengaat, maar ook kan dienen als instrument van surveillance en sociale disciplinering.

De vraag is dus niet alleen of de maatregel technisch uitvoerbaar en juridisch houdbaar is, maar ook of Vietnam bereid is de noodzakelijke waarborgen voor rechten, privacy en financiële autonomie te verankeren. Zonder die garanties kan een moderniseringsslag gemakkelijk omslaan in een autoritaire controlepraktijk. 

LITERATUUR

1. Chen, Y., & Volz, U. (2021). Digital currencies and the global financial system. Journal of Economic Policy Reform, 24(3), 299–317.

2. Demirgüç-Kunt, A., Klapper, L., Singer, D., Ansar, S., & Hess, J. (2022). The Global Findex Database 2021: Financial Inclusion, Digital Payments, and Resilience in the Age of COVID-19. Washington, DC: World Bank.

3. Nguyen, T. T., & Morgan, P. J. (2020). Financial inclusion and fintech in Vietnam. ADBI Working Paper Series, 1091. Asian Development Bank Institute.

4. World Bank. (2023). Vietnam Digital Economy and Financial Sector Development Report. Washington, DC: World Bank Group.

5. Zetzsche, D. A., Buckley, R. P., Arner, D. W., & Barberis, J. N. (2020). The rise of digital identity: Balancing inclusion and regulation. Fordham Journal of Corporate & Financial Law, 25(3), 459–529.

6. Zuboff, S. (2019). The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power. New York: PublicAffairs.

Winstgevendheid verhogen en uw bedrijf in waarde laten toenemen?

UBS Business Value Creation Services ondersteunt organisaties bij het verhogen van winst- en bedrijfswaarde. Ons team focust zich hierbij op domeinen die de grootste impact hebben op het bedrijfsresultaat. Lees meer →