Consolidatiemethoden

De RJ onderscheidt twee consolidatiemethoden, namelijk de integrale consolidatiemethode en de proportionele consolidatiemethode (RL 217.501). In de meeste gevallen zal gebruik worden gemaakt van de integrale consolidatiemethode. Een uitzondering op deze hoofdregel is vastgelegd in artikel 409 titel 9 BW2, namelijk:

Artikel 409: Financiële gegevens van een rechtspersoon of vennootschap mogen in de geconsolideerde jaarrekening worden opgenomen naar evenredigheid tot het daarin gehouden belang, indien:
a. in die rechtspersoon of vennootschap een of meer in de consolidatie opgenomen maatschappijen krachtens een regeling tot samenwerking met andere aandeelhouders, leden of vennoten samen de rechten of bevoegdheden kunnen uitoefenen als bedoeld in artikel 24 a, lid 1; en
b. hiermee voldaan wordt aan het wettelijke inzichtvereiste.

De proportionele consolidatiemethode zorgt er voor dat de financiële gegevens van de rechtspersoon of vennootschap naar evenredigheid worden opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Met de zin “krachtens een regeling tot samenwerking met andere aandeelhouders, leden of vennoten” wordt over het algemeen gedoeld op een joint venture. Met het uitoefenen van de rechten of bevoegdheden als bedoeld in artikel 24a, lid 1 worden de stemrechten in de algemene vergadering bedoeld. Een joint venture hoeft overigens niet te bestaan uit 50/50 verdeling van de
stemrechten. Het gaat er om dat er in de samenwerking geen dominante partij is. Bij een gelijkelijke verdeling van de stemrechten tussen bijvoorbeeld drie partijen kan ook sprake van een joint venture.
Met de zinsnede dat voldaan moet worden aan het wettelijke inzichtvereiste wordt impliciet verwezen naar artikel 362 lid 1 titel 9 BW2, oftewel de toepassing van de proportionele consolidatiemethode dient te leiden tot een geconsolideerde jaarrekening op grond waarvan een
gebruiker zich een verantwoord oordeel kan vellen over het vermogen en resultaat van de geconsolideerde jaarrekening.

De RJ geeft aan dat een maatschappij die in de geconsolideerde jaarrekening wordt opgenomen op basis van de proportionele consolidatiemethode in beginsel geen groepsmaatschappij kan zijn.
Immers de zeggenschap over deze maatschappij is gelijkelijk verdeeld over twee of meerdere rechtspersonen.