Om te bepalen of het onderscheid dat u maakt, legitiem is, kunt u een ‘toets’ doorlopen: de objectieve rechtvaardigingstoets. Ter verduidelijking is de toets uitgewerkt in een voorbeeld:
Voorbeeld
In een houtverwerkingsbedrijf geldt als regel dat werknemers jonger dan 21 jaar niet met bepaalde zaagmachines mogen werken. Dit is direct onderscheid op grond van leeftijd.
A. Wordt de leeftijdsgrens gebruikt voor een legitiem doel?
1. Wat is het doel dat men met de leeftijdsgrens wil bereiken?
In het voorbeeldbedrijf:
Antwoord: De bescherming van de gezondheid en veiligheid van jongere werknemers.
2. Heeft de organisatie daadwerkelijke behoefte aan dit doel?
– Ja: ga door naar vraag 3.
– Nee: er is geen sprake van een objectieve rechtvaardiging.
In het voorbeeldbedrijf:
Antwoord: Ja, bescherming van de gezondheid en de veiligheid van jongere werknemers is een echte behoefte van het houtverwerkingsbedrijf. De apparatuur kan de werknemers in gevaar brengen.
B. Is de leeftijdsgrens een passend middel om het doel te bereiken?
3. Kan het doel worden gerealiseerd met de leeftijdsgrens?
– Ja: ga door naar C.
– Nee: er is geen sprake van een objectieve rechtvaardiging.
In het voorbeeldbedrijf:
Antwoord: Ja, door de leeftijdsgrens worden de gezondheid en veiligheid van werknemers jonger dan 21 jaar inderdaad beschermd.
C. Is het gebruik van de leeftijdsgrens noodzakelijk of zijn er alternatieven?
4. Kan het doel met een ander middel worden bereikt, een middel waarbij geen of minder onderscheid op grond van leeftijd wordt gemaakt?
– Ja: er is geen sprake van een objectieve rechtvaardiging.
– Nee: ga door naar vraag 5.
In het voorbeeldbedrijf:
Antwoord: Als de gevaren voor de gezondheid en veiligheid voor jonge werknemers weggenomen worden door het arbeidsomstandighedenbeleid aan te scherpen (bijvoorbeeld vervanging van bepaalde zaagmachines door veiligere apparaten), is er een alternatief aanwezig. Bij dit alternatief wordt geen onderscheid op grond van leeftijd gemaakt.Het antwoord op vraag 4 luidt dan: ja (er is geen sprake van objectieve rechtvaardiging). De leeftijdsgrens is verboden.
Met een goede opleiding van de jonge werknemers, in combinatie met goede instructie en begeleiding, kan de leeftijdsgrens worden verlaagd van 21 naar 18 jaar. Dit is een alternatief waarbij minder onderscheid op grond van leeftijd wordt gemaakt. Het antwoord op vraag 4 is dan: ja: (er is geen sprake van objectieve rechtvaardiging). De leeftijdsgrens is verboden.
Wanneer er geen alternatieven zijn voor het gebruik van de leeftijdsgrens van 21 jaar, is het antwoord op vraag 4: nee (ga door naar vraag 5).
5. Zijn doel en middel met elkaar in verhouding (niet met een ‘kanon op een mug schieten’)?
– Ja: er is sprake van een objectieve rechtvaardiging
– Nee: er is geen sprake van een objectieve rechtvaardiging.
In het voorbeeldbedrijf:
Antwoord: Ja. De leeftijdsgrens is een passend en noodzakelijk middel om de gezondheid en veiligheid van de werknemers te beschermen. In dit geval is hier sprake van ‘objectieve rechtvaardiging’
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (2007)
Reageer op dit bericht