De leidende gedachte van de circulaire economie betreft het op diverse niveaus ontwerpen en herontwerpen van businessmodellen waarin waardebehoud gedurende de levensduur van grondstoffen en materialen het uitgangspunt is. Herbruikbaarheid van grondstoffen, materialen en het herstellend vermogen van natuurlijke hulpbronnen dienen hierbij centraal te staan alsook het minimaliseren van waardevernietiging, én het nastreven van waardecreatie in iedere schakel van de waardeketen. De organisatorische uitdaging is hierbij gelegen in businessmodellen in en tussen bedrijfsondernemingen te realiseren. Het streven naar een circulaire economie is derhalve geen doel op zich, maar wordt gezien als een middel voor toegang tot toekomstige welvaart.
Jonker (2018) heeft principes vertaald betreffende waardecreatie in de circulaire economie naar een vijftal generieke bouwstenen die alle circulaire businessmodellen dienen te omvatten.
Onderstaand figuur geven deze generieke bouwstenen weer, gevolgd door een toelichting van de bouwstenen.
- Het realiseren van kringlopen
De kern van de circulaire economie is het sluiten van (materiële) kringlopen in het productieproces en in de levenscyclus van een product. Dat kan binnen de eigen organisatie, echter kan dit ook met partijen in de waardeketen. Uitsluitend ondernemingen die aan het sluiten van kringlopen werken kunnen een circulair businessmodel hebben. Daarbij kan zowel de mate waarin, de tijd waarover als ook de lengte van de kringloop die ze trachten te sluiten tussen ondernemingen aanzienlijk verschillen. Het moet echter wel om de hoofdactiviteit van een onderneming gaan. Enkel het sluiten van kringlopen bij non-kernactiviteiten kwalificeert hier niet voor. - Het streven naar waardecreatie
Door op gronde van principes van de circulaire economie te werken wordt niet alleen financiële waarde, maar ook sociale en ecologische waarde gecreëerd. Ondernemingen die wel een kringloop sluiten, maar daarbij geen duurzaamheidswinst realiseren, hanteren geen circulair businessmodel. Deze ondernemingen dragen daarbij niet bij aan een circulaire economie. - Het kiezen voor een passende strategie
Succesvol kunnen zijn met een circulair businessmodel vergt een heldere strategie. In een circulair businessmodel worden deels andere strategische afwegingen gemaakt in vergelijking tot een lineair businessmodel. Het is, als voorbeeld, kritisch dat in de waardecreatie niet meer het moment van verkoop van een product centraal staat, maar het leveren van toegevoegde waarde over de levensduur van het product. Dat duidt op een langduriger relatie met één of meerdere klanten voor één product. - Het vormgeven van een passende organisatie
Een onderneming kan niet alleen circulair opereren. De circulaire economie vraagt om het samen met partners organiseren in ketens en netwerken. Het in samenhang en in samenwerking organiseren van meervoudige waardecreatie is een randvoorwaarde voor een circulair businessmodel. - Het ontwikkelen van business modellen
Door het samen met partners organiseren in ketens en netwerken veranderen de businessmodellen. Ondernemingen creëren o.a. omzet door de tijd heen of door samen waarde te creëren. Dit wordt ook wel cascaderen genoemd.
LITERATUUR
Jonker, J., e.a. (2018). Circulair organiseren, Werkboek voor het ontwikkelen van een circulair businessmodel. Academic Service
Jonker, J., e.a. (2018). De circulaire economie, Denkbeelden, ontwikkelingen en business modellen, Whitepaper, Radboud Universiteit Nijmegen.
Reageer op dit bericht