Het vier-aspectenmodel van de communicatie

Volgens het het vier-aspectenmodel van de communicatie kent elke ontvanger in communicatie de mogelijkheid om met vier verschillende oren te horen. Het gaat er vanuit dat de zender de boodschap op 4 aspecten duidelijk zendt en de ontvanger op boodschap op 4 aspecten dient te begrijpen zoals die bedoeld wordt.

1. Het zakelijke aspect
Hierbij gaat het om de feitelijke informatie.
Er zijn 4 middelen om de begrijpelijkheid van de boodschap op dit punt te bevorderen, namelijk:
A.Eenvoud van stijl (korte zinnen, begrijpelijke gangbare woorden en heldere stijl van formuleren);
B.Structuur (duidelijk en overzichtelijk betoog met koppen en tussenkoppen en een logische ordening van de tekst);
C.Bondigheid (denk aan de uitdrukkingen: ‘schrijven is schrappen’ en ‘in de beperking herkent men de meester’);
D.Aantrekkelijkheid (vragen stellen, grappige vergelijkingen maken, leuke anekdotes gebruiken, kortom alles wat de aandacht van de ontvanger vasthoudt).

2. Het zelf-expressieve aspect
Het expressieve aspect verschaft informatie over de persoon van de zonder (bewust of onbewust) en geeft dus feitelijk iets weer over de persoonlijkheid. Dit proces kan deels worden gemanipuleerd door gebruik te maken van technieken (imponeer- en façadetechnieken).

3. Het relationele aspect
Bij de boodschap gaat het hier om hoe de zender zijn relatie met de ontvanger in schat (non-verbale signalen). Uit onderzoek blijkt dat de ontvanger in sterke mate gevoelig is voor de wijze waarop boodschappen worden overgebracht. Zo’n 70% van de communicatie bestaat uit non-verbale communicatie en dus is hoe iets gezegd wordt vaak doorslaggevend in communicatie.  Er zijn volgens F. Schulz von Thun twee dimensies in het relationele aspect:

A.Waardering versus geringschatting, ook wel ’emotionele dimensie’ genoemd;
B. Sturen of bevoogden tegenover vrijlaten.

4. Het appellerende aspect
Hierbij gaat het erom dat de boodschap niet alleen informatief is, maar ook dat er wordt getracht de ontvanger met de boodschap te beïnvloeden (door het doen van een appel op de ander).

Volgens F. Schulz von Thun spelen alle 4 aspecten van de boodschap kritische rol in het begrepen worden. Verschillen kunnen leiden tot conflicten en daarom dient ieder aspect beheerst te worden.

LITERATUUR
Schulz von Thun, F. (2010). Hoe bedoelt u? Een psychologische analyse van menselijke communicatie. Groningen: Noordhoff Uitgevers.