Openmarktverrichtingen

Een openmarktverrichting is een transactie waarbij de centrale bank op eigen initiatief financiële activa, zoals kort- of langlopend overheidspapier, opneemt van of afstaat aan een tegenpartij in de markt.

Meest voorkomend zijn de transacties met wederinkoop. Ofwel gaat het daarbij om een zogenaamde repoverrichting, waarbij een effect wordt gekocht of verkocht onder het beding dat de transactie op een afgesproken moment in de toekomst wordt omgekeerd. Ofwel neemt de transactie de vorm aan van een lening tegen onderpand, waarbij op een effect alleen maar een pand wordt gevestigd, zonder dat er een verkoop van het effect plaatsvindt.

Zo kunnen de banken eens in de week bij het ESCB terecht voor leningen met een looptijd van 14 dagen. De rentevoet, die op deze leningen aangerekend wordt, vervult een belangrijke signaalfunctie. Door deze rentevoet te verhogen geeft de ECB aan dat ze het monetair beleid wil verstrakken. Een verlaging van deze rentevoet wijst op een versoepeling van het monetair beleid.

Daarnaast kunnen de kredietinstellingen bij het ESCB terecht voor leningen met een looptijd van drie maanden. Hiervoor kunnen de kredietinstellingen eens per maand inschrijven. Enkel kleinere bedragen kunnen op deze wijze ontleend worden.

De ECB en de aangesloten nationale centrale banken van het ESCB kunnen natuurlijk niet alles voorzien. De toewijzing van geld door middel van veertiendaagse of driemaandelijkse beleningen is soms een te ruw instrument. Het kan voorkomen dat er toch te veel of te weinig geld op de markt is. Bij die gelegenheden neemt de ECB zijn toevlucht tot
fijnregelingstransacties. Het fijnafstellen van de geldmarkt gebeurt op ad hoc basis en heeft tot doel onverwachte vraag- en aanbodschokken op te vangen, zodat de geldmarktrente stabiel blijft. De ECB neemt daarbij rechtstreeks op de markt schuldpapier op. Zo brengt de
ECB het geld dat zij daarvoor afstaat extra in het financiële systeem. Andersom kan natuurlijk ook: als er een geldoverschot is, kan de ECB schuldpapier uit haar reserves op de markt brengen. Het geld, dat zij daarvoor ontvangt, wordt zo aan het financiële systeem onttrokken.