Corporate antropologie volgens Braun & Kramer

Teneinde te begrijpen hoe organisaties bewegen, is het noodzakelijk naar de belangrijkste bouwstenen van deze constructen te kijken: de mens. En dan niet alleen naar de psychologische, individuele mens, maar vooral ook naar de mens als groepsdier. Organisaties bestaan immers uit groepen mensen. Of antropologisch gesteld: uit allerlei tribes, elk met eigen stamhoofd, eigen rituelen en spelregels. Willen we groepen begrijpen, beinvloeden, veranderen alsook sturen, dan zullen we moeten kijken hoe groepen mensen zich bewegen.  Dit is het vakgebied van de culturele antropologie en toegepast binnen de organisatiewereld wordt dit corporate antropologie genoemd.

Corporate antropologie helpt te zien wat er zich werkelijk afspeelt in de dynamiek van de organisatie.  In de rangorde, de gedragspatronen, rituelen, onderlinge relaties en narratieven. In het verschil zien tussen formele organisatiestructuur en de informele machtsbronnen. In weten hoe je terugkeert naar de ziel, de bedoeling van de organisatie. In snappen hoe de informele leiders met gebruikmaking van rituelen, narratieven en ‘moderne magie’ een geplande organisatieverandering kunnen boycotten of stimuleren. Dergelijke kennis over groepsprocessen is onmisbaar om tot duurzame (cultuur)veranderingen te komen of een sterke organisatiecultuur te bestendigen. Een werkelijke verandering is immers een collectieve gedragsverandering, waarbij grondige kennis van de gedragspatronen en de onuitgesproken waarheden cruciaal zijn.

Tussen spreadsheets en kick-off meetings door komen, als je er nog oog voor hebt, vaak de lessen uit de antropologie voorbij. Een thema dat elke antropoloog, in het eerste jaar bestudeert zijn de rites de passages.
Overgangsrituelen die veel volken hebben en die dikwijls gebruikt worden om de overgang  van een jong meisje of jongen naar volwassene te markeren. Ze zijn divers en veelal bizar. Echter ook krachtig, ze ervoor zorgen dat je echt overstapt naar het nieuwe en niet meer in oud gedrag vervalt. Ze kunnen antwoord geven op een complexe vraag: hoe verander je een organisatie blijvend en hoe intervenieer je op de organisatiecultuur?

Corporate antropologen nemen de dynamiek tussen verschillende werelden als uitgangspunt. Tussen deze twee werelden zit altijd een spanningsveld. Zo is er de wereld van het management en die van de werkvloer. De wereld van de klant en van de organisatie. De wereld van de trainingen en die van het dagelijkse werk. Bij veranderingen speelt altijd de spanning tussen de wereld van de geplande en die van de geleefde organisatie. De geplande organisatie staat op papier, laat zich zien in KPI’s, in cijfers, in strategieën, missiestatements en visies. De geleefde organisatie laat zich zien in verhalen, emoties en onderlinge verhoudingen. Het zijn twee belevingswerelden met elk een eigen taal. Antropologen zijn de vertalers van de culturele werelden.
Daarmee is corporate antropologie volgens Braun & Kramer een nuttige aanvulling voor leiders, HR-professionals, verandermanagers, consultants, trainers en coaches.

LITERATUUR
Braun, D. & Kramer, J. (2015). De Corporate Tribe: organisatielessen uit de antropologie. Vakmedianet Deventer.