Tijdens een gesprek tussen twee of meer personen zijn de toepassing van de correcte zender- en luistervaardigheden uitermate belangrijk. Deze vaardigheden kunnen helpen het gesprek goed te laten verlopen en je doelen die aan het gesprek ten grondslag liggen te bereiken. Onderstaand worden de verschillende luistervaardigheden uiteengezet. Het is evident dat een goede beheersing en verbetering van deze vaardigheden essentieel zijn voor iedere professional. Maar de vaardigheden zijn daarnaast ook breed toepasbaar binnen de sociale betrekkingen van het alledaagse leven.
Voor wat betreft luistervaardigheden kan er onderscheid worden gemaakt tussen niet-selectieve vaardigheden en selectieve vaardigheden.
Niet-selectieve luistervaardigheden bestaat uit non-verbaal gedrag en verbaal volgen. Als luisteraar kun je op basis van non-verbaal gedrag veel laten merken richting de gesprekspartner, bijvoorbeeld met betrekking tot interesse en enthousiasme. Voor wat betreft non-verbaal gedrag zijn een vijftal vaardigheden zeer bruikbaar, namelijk een ontspannen lichaamshouding die zich richt op de gesprekspartner, oogcontact, ondersteunende gebaren als knikken of handgebaren, geduld middels stiltes en een ontspannen gelaatsuitdrukking. Verbaal volgen heeft betrekking op een verbale stimulans voor de gesprekspartners, bijvoorbeeld in de zin van ga verder of ja (vaak met ja schudden).
Voor wat betreft selectieve luistervaardigheden kan er onderscheid worden gemaakt tussen een vijftal vaardigheden, namelijk vragen stellen, parafraseren, concretiseren, samenvatten en reflecteren van gevoel. Vragen stellen leidt tot nieuwe communicatie. Echter bestaat er vele verschillende soorten vragen en daarom dient de keuze voor een bepaalde vraag ook goed doordacht te zijn. Zo beperkt een gesloten vraag zich tot een aantal antwoordmogelijkheden. Een suggestieve vraag stuurt de gesprekspartner in een bepaalde richting, wat leidt tot een gebrekkige validiteit. Open vragen zijn in veel gevallen een goede optie, aangezien hier de gesprekspartner de mogelijkheid heeft te reageren op de manier zoals hij of zij wenst. Parafraseren is het in eigen woorden herhalen van wat de gesprekspartner zojuist gezegd heeft. Reflecteren van gevoel doet beroep op het empatisch vermogen waarbij de emotie van een gesprekspartner erkend en benoemd wordt. Concretisering heeft betrekking op het verduidelijken of specificeren van het geen wat besproken is. Samenvatten is een vaardigheid waarbij de belangrijkste elementen uit het gesprek herhaald worden. Dit wordt vaak aan het einde van een bepaald onderwerp of gesprek gedaan, om zo te kijken of iedereen het begrepen heeft en er geen onduidelijkheid meer bestaat over het geen wat besproken is.
Literatuur
Gramsbergen-Hoogland, Y., & van der Molen, H. (2013). Zendervaardigheden. In Y. Gramsbergen-Hoogland, & H. v. Molen, Gesprekken in organisaties. Noordhoff Uitgevers.
Reageer op dit bericht