Vijf fasen van groepsontwikkeling volgens Pagès

Pagès (1968) stelt in zijn theorie aangaande groepsontwikkeling de ervaring centraal. Volgens Pagès valt in grote lijnen de groepsontwikkeling te schetsen als het steeds kleiner worden van de afstand tot de fundamentele ervaring van de situatie. Onderstaand figuur maakt de groepsontwikkeling inzichtelijk, waarbij tevens het continuüm wordt weergegeven van gesloten en open communicatie.

In de groepsontwikkeling onderscheidt Pagès een vijftal fasen welke onderstaand beknopt zijn weergegeven:

1. De bijna volledige weigering om gevoelens uit te drukken
   In deze fase discussieert de groep over materiële feiten, over ideeën, over proceduredetails.

2. De symbolische uitdrukking van gevoelens
   In deze fase komen gevoelens indirect en beschermd onder symbolische vormen tot uitdrukking, zoals humoristische woordspelingen. Hier kunnen trainers hulpmiddelen bieden zoals rollenspellen, casusbesprekingen, mogelijkheden voor non-verbale expressie en dergelijke.

3. De analyse van het groepsleven
   In deze fase brengen groepsleden hun gevoelens met betrekking tot het groepsgebeuren en met betrekking tot elkaar wel tot uiting, echter in een geïntellectualiseerde vorm. Men buigt zich over de groepsproblemen, waarbij te denken valt aan het ontbreken van heldere doelen.

4. De ervaring van op het moment zelf beleefde gevoelens
   In deze fase brengen de groepsleden rechtstreeks hun eigen gevoelens tot uitdrukking, echter gaat het nu om gevoelens die ontdekt en geuit worden op het moment zelf dat ze opkomen, waarbij de rationele structuur afwezig is.

5. Gedeelde eenzaamheid en solidariteit
   In deze (slot)fase doet zich een paradoxale ervaring voor: de ervaring van onderlinge verbondenheid berust op een ervaring van gescheidenheid. Pas door het volledig onder ogen zien van de ervaring van eigen eenzaamheid ontstaat een ervaring van diepe verbondenheid (solitude partagée).

De ontwikkelingslijn bij Pagès verloopt in de richting van een sterker wordende authenticiteit. Daarbij delen groepsleden steeds meer wat hen eigenlijk bezighoudt.

LITERATUUR
Remmerswaal, J. (2013). Handboek groepsdynamica: een inleiding op theorie & praktijk. Uitgeverij Boom Nelissen. Amsterdam