Binnen ieder bestuur zijn er frequent discussies over het functioneren van het bestuur zelf, in het bijzonder de vraag welke bestuursvorm wenselijk dan wel noodzakelijk is. Dit artikel verschaft verschillende vormen van bestuur:
- Het beleidsvormende bestuur
In deze bestuursvorm maakt het bestuur het beleid en laat dit door de organisatie uitvoeren. - Het beleidsbepalende bestuur
Bij deze vorm van bestuur stelt het bestuur het beleid vast op voordracht van de organisatie. De staf maakt vervolgens een ontwerpbeleidsplan dat door het bestuur becommentarieerd en vastgesteld wordt. - Het voorwaardenscheppende bestuur
Hierbij verzorgt het bestuur voornamelijk de faciliteiten zoals huisvesting, personeel en financiën voor de organisatie. Dit komt vooral voor bij organisaties waar het werk als specialistisch kan worden aangemerkt en het bestuur derhalve beperkt op de inhoud van het werk kan sturen. - Het controlerende bestuur
Bij deze vorm wordt door het bestuur enkel de vinger aan de pols gehouden. Deze rol kan vervuld worden wanneer de organisatie wat groter is en afdoende eigen kracht kent. - Het dienstverlenende bestuur
In deze vorm van bestuur wordt door het bestuur, of nog vaker, de individuele bestuursleden diensten verleend aan de organisatie. Veelal bestaat het bestuur van de organisatie dan ook uit vakspecialisten.
Een dergelijk bestuur kan een aanvulling vormen op de specialismen die binnen de organisatie beperkt aanwezig zijn. - Het vertegenwoordigende bestuur
Dit betreft een vorm waarin vertegenwoordigers van verschillende partijen samen het bestuur van een organisatie vormen. Veelal zijn besturen van politieke partijen op deze wijze gevormd. - Het representerende bestuur
Dit bestuur wordt vooral samengesteld met een aantal bekende personen om een goed imago voor de organisatie te creëren. Bestuursleden zijn dan bekend vanuit de sector, het werkveld,
openbaar bestuur of vanuit de media. - Het uitvoerend bestuur
Bestuurders in deze vorm van bestuur bepalen, controleren en voeren het beleid in de organisatie zelf uit. Zij trekken alles in de organisatie naar zichzelf toe en vormen uiteindelijk zelf de organisatie. Dit is hun manier van verantwoordelijkheid nemen voor de organisatie. - Het pioniersbestuur
Wat genoemd is bij het uitvoerende bestuur is tevens kenmerkend voor het pioniersbestuur. De bestuurders doen in dit geval alles zelf in de organisatie totdat het werk niet meer beheersbaar is en het
werk aan anderen gedelegeerd moet worden. Dit is doorgaans voor de bestuurders een moeilijke stap want zij zullen hun ‘kind’ uit handen moeten geven. - Het toezichthoudend bestuur
Bij deze vorm van bestuur beschouwd het bestuur zich meer als een Raad van Commissarissen die vanuit deze afstandelijkheid de principes van de organisatie en de algemene beleidsrichting toetst. Het gevaar hiervan is echter dat het uitnodigt tot achteroverleunen of juist overactieve bemoeienis als de eigen verantwoordelijkheid van het bestuur niet goed is afgestemd. - Het regelbestuur
Dit betreft een bestuur dat feitelijk niet op de correcte wijze functioneert. Het is op de stoel van de directeur gaan zitten en bemoeit zich met allerlei zaken die te gedetailleerd op de dagelijkse gang van zaken ingaan. Het is aan de directeur en getuigt van zijn/haar kwaliteiten om het bestuur weer van deze plek af te krijgen. - Het beheerdersbestuur
Dit model fungeert in midden tussen het toezichthoudende bestuur en het uitvoerende bestuur. Er wordt dan substantieel energie gestoken in de ‘structuur’, in de afspraken, zodat de doelen achter de horizon dreigen te verdwijnen. - Het bufferbestuur
Dit bestuur treedt vaak op als bemiddelaar tussen een wat overactieve organisatie en een geïrriteerde financier.
Reageer op dit bericht