Leercyclus van Kolb

Mensen verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Leren is op te vatten als een proces dat uiteindelijk leidt tot gedragsverandering. In dit proces zijn verschillende fasen te onderscheiden, zoals het verzamelen van informatie, het toetsen van nieuwe inzichten of het nadenken over dingen die je overkomen. De leercyclus van Kolb is een model dat de verschillende fasen van het leerproces beschrijft. Het werd ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog David Kolb in de jaren 70. Volgens Kolb doorlopen individuen vier opeenvolgende stappen tijdens het leerproces. Deze vier leerfasen kunnen worden beschreven in termen van de vaardigheden die bij die fasen horen:

1. Concreet ervaren (‘feeling’)
Dit is de eerste fase van de leercyclus. Het begint met het doen of ervaren van iets in de echte wereld. Het kan gaan om het uitvoeren van een taak, het deelnemen aan een activiteit of het ondergaan van een bepaalde ervaring.

2. Waarnemen en overdenken (‘watching’)
Na de concrete ervaring volgt de fase van reflectieve observatie. Hierbij gaat de lerende nadenken over de ervaring en observeren wat er gebeurde, welke emoties er optraden en welke patronen of betekenissen er te ontdekken zijn.

3. Abstracte begripsvorming (‘thinking’)
In deze fase begint de lerende betekenissen en concepten te vormen op basis van de concrete ervaring en de reflectie daarop. Hierbij wordt de ervaring geanalyseerd en geïnterpreteerd om tot nieuwe inzichten en concepten te komen.

4. Actief experimenteren (‘doing’)
In de laatste fase van de leercyclus past de lerende de nieuw verworven kennis en inzichten actief toe in de praktijk. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren door nieuwe acties te ondernemen, oplossingen uit te proberen of nieuwe ervaringen aan te gaan.

Het belangrijke aspect van de leercyclus van Kolb is dat het verschillende leerstijlen benadrukt. Kolb onderscheidt vier leerstijlen die gebaseerd zijn op de voorkeur van individuen voor bepaalde fasen van de leercyclus. Deze leerstijlen zijn: de doener (concrete ervaring), de bezinner (reflectieve observatie), de denker (abstracte begripsvorming) en de beslisser (actief experimenteren). Volgens Kolb hebben mensen vaak een voorkeur voor bepaalde leerstijlen, maar het ideale leerproces omvat alle fasen van de leercyclus.

Te gebruiken voor
De leercyclus van Kolb is een veel gebruikt model om leerprocessen te ontwerpen en structureren.
Voor het ontwikkelen van het lerend vermogen van organisaties (zie hiervoor ook Peter Senge) is het
een eenvoudig maar leerzaam hulpmiddel.

Kanttekening
• Het is een model; het gaat evenwel om de invulling van de fasen in een concreet
ontwikkelingstraject.
• Denk bijvoorbeeld ook aan de Deming-cirkel.

LITERATUUR
Kolb, D. (1984). Experiential Learning: Experience As The Source Of Learning And Development. Prentice-Hall