Bolman & Deal (1991) plaatsen leiderschapsgedrag in één van de vier kaders, namelijk (1) structureel, (2) Human Ressource, (3) Politiek of (4) Symbolisch. De leiderschapstijl kan als effectief of ineffectief worden aangemerkt welke afhankelijk is van de gekozen leiderschapstijl in een bepaalde situatie.
Onderstaand figuur geeft de vierkaderbenadering weer, gevolgd door een beknopte toelichting van de kaders.
Structurele kader
In het structurele kader wordt benadrukt dat de leider voor structuur en vormgeving zorgt. De focus is hier gelegen op de structuur, strategie, arbeidsverdeling, procedures, leren, optimaliseren en details. In een effectieve leiderschapssituatie is de leider een architect wiens leiderschap staat voor analyse en design. In een ineffectieve situatie is deleider een tiran die vooral gericht is op de detauls. Deze stijl werkt het best wanneer de doelen duidelijk zijn, oorzaak-gevolg relaties duidelijk zijn, technologieën werkend zijn, beperkt onzekerheid is en er een stabiele leiding aanwezig is.
Human Resource
In het human resource kader is de leider een dienaar van de organisatie. De leider helpt, delegeert, verschaft moed, verdedigt, ondersteunt, erkent en beloont. In een effectieve situatie gelooft de leider in de mensen en staat participatie toe. De leider (h)erkent de behoeften van medewerkers en zorgt ervoor dat ze kunnen leren en groeien in hun functie. Beslissingen worden mede door de werknemers genomen. Bij ineffectief leiderschap leidt de leider door bedrog. Deze benadering werkt enkel wanneer het werknemersmoraal laag is, er weinig conflict is, weinig diversiteit is en resources overvloedig aanwezig zijn.
Politieke kader
In het politieke kader is de leider een negotiator. De leider zorgt voor samenwerking en groepswerk en manipuleert indien bepaalde zaken niet op een andere manier kan bereiken. De leider bespeelt macht, bouwt coalities op met andere machtsblokken en werkt liever met overtuiging dan met pressie. In een effectieve situatie is deze leider een verdediger, wiens leiderschap staat voor samenwerking en vertrouwen opbouwen. In een ineffectieve situatie is deze leider een oplichter, een manipulator. Deze benadering werkt enkel wanneer er weinig resources zijn, wanneer er een conflict is over het doel of de waarden, en wanneer er een grote culturele diversiteit is.
Symbolische kader
In het symbolische kader is de leider een visionair, een inspirator, iemand die zijn droom nastreeft. Door middel van symboliek en narratieven probeert de leider zijn dromen te realiseren. In een effectieve situatie is deze leider een soort profeet die leidt door inspiratie. In een ineffectieve situatie is de leider een fanatiekeling of een maniak. De stijl is een groot rookgordijn. Deze benadering werkt enkel wanneer doelen en informatie onduidelijk of dubbelzinnig zijn, wanneer oorzaak-gevolg relaties niet goed begrepen worden, én wanneer er sprake is van grote culturele diversiteit.
Volgens Bolman en Deal is het nodig dat we kennis hebben van elk van deze stijlen, en dat we ze gebruiken wanneer nodig. Elk van ons heeft een voorkeur voor een bepaalde stijl, maar we moeten ons bewust zijn van de limieten van deze stijl. Zo is tijdens een grootschalige herstructurering een structurele leiderschapsstijl méér van toepassing dan een visionaire leiderschapsstijl. Tijdens een periode van sterke groei daarentegen, kan een visionaire stijl beter zijn. Positief punt aan deze indeling is dat ze een structuur biedt om organisatorische problemen te analyseren. Negatief is echter dat Bolman en Deal de neiging hebben om de verschillende kaders apart te bekijken, terwijl de meeste organisatorische problemen leiders vragen die alle kaders tegelijk hanteren.
LITERATUUR
Bolman, Lee G;Deal, Terrence, E. Leadership and Management Effectiveness: A Multi-Frame, Multi-Sector Analysis. Human Resource Management (1986-1998); Winter 1991; 30, 4; ProQuest Central
Reageer op dit bericht